Bệnh Tiểu Đường ( Đái Tháo Đường ) là gì ? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị – Bạn Đã Biết ?

Bệnh tiểu đường còn có tên gọi khác là đái tháo đường. Với xã hội 4.0, căn bệnh này dần trẻ hóa và có những diễn biến khó lường hơn bao giờ hết. Khi cảm thấy buồn nôn, tề bì chân tay, khát nước, vết thương lâu lành… hãy đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra, vì nó có khả năng là dấu hiệu của căn bệnh tiểu đường. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin cụ thể như nguyên nhân, phòng chống và dấu hiệu căn bệnh tiểu đường… Hãy cùng mình tìm hiểu nhé!

Bệnh tiểu đường là gì ?

Bệnh tiểu đường, tên khác là bệnh đái tháo đường, tên tiếng anh: Diabetic. Đây là một căn bệnh rối loạn chuyển hóa đặc trưng. Điều này nghĩa là gì? Nghĩa là, lượng đường trong máu luôn ở mức cao hơn so với bình thường do cơ thể thiếu hụt insulin, đề kháng với insulin hoặc chứa cả hai yếu tố này. Từ đó, nó dẫn đến các rối loạn quan trọng trong quá trình chuyển hóa đường, đạm, mỡ, chất khoáng.

Khi mắc bệnh tiểu đường, cơ thể không tự chuyển hóa các chất bột đường từ thực phẩm nạp vào thành năng lượng, lâu dần nó dẫn đến tình trạng tích tụ đường trong máu. Nếu lượng đường trong máu luôn ở mức cao sẽ gây ra nguy cơ mắc bệnh tim mạch và gây tổn thương cho nhiều cơ quan bộ phận khác. Bao gồm thần kinh, mắt, thận và các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Hiệp hội Đái tháo đường Thế giới (IDF) đã đưa ra các con số thống kê về tình trạng bệnh tiểu đường ( đái tháo đường ) trên toàn cầu. Trong báo cáo ghi rằng:

• Mỗi năm trên toàn thế giới có khoảng 132.600 trẻ em chẩn đoán mắc tiểu đường tuýp 1. 
• Hơn 1 triệu trẻ em mắc bệnh rơi vào độ tuổi từ 0 đến 19 tuổi. 
• Gần 21 triệu phụ nữ mang thai bị tăng đường huyết và dung nạp đường kém. Chiếm tỷ lệ 1/6 trên tổng số phụ nữ mang thai. 
• Khoảng 2/3 số bệnh nhân tiểu đường là người cao tuổi, tuy nhiên, số bệnh nhân tiểu đường trẻ tuổi đang ngày càng gia tăng.
• Mỗi 6 giây trôi qua sẽ có 1 người tử vong vì các biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường. 
• Năm 2017, số bệnh nhân tử vong do tiểu đường là 4 triệu người và chi phí điều trị trên toàn thế giới là 727 tỷ đô la. 

Có thể xem, căn bệnh tiểu đường đang ngày càng trở thành gánh nặng của toàn thế giới.

Tham khảo Viên uống An Đường Khang – Hỗ Trợ Điều Trị Bệnh Đái Tháo Đường ( Tiểu Đường )

• Viên Uống An Đường Khang - Hỗ Trợ Điều Trị Đái Tháo Đường 198.000 VND – 375.000 VND Mua ngay

Các thể dạng đái tháo đường thường mắc phải

Có nhiêu dạng bệnh tiểu đường. Hiện nay, nó được chia thành ba dạng phổ biến: tiểu đường tuýp 1 ( đái tháo đường tuýp 1 ), tiểu đường tuýp 2 ( đái tháo đường tuýp 2 )  và tiểu đường trong thái kỳ.

Tiểu đường type 1 ( Tiểu đường tuýp 1 )

Tiểu đường tuýp 1 ( tên tiếng anh type 1 diabetes ) là gì? Căn bệnh tiểu đường được chia ra làm hai dạng chính. Đó là đái tháo đường tuýp 1 và tuýp 2. Tiểu đường tuýp 1 là một loại bệnh do tế bào beta của tuyến tụy bị phá hủy, gây ra giảm tiết insulin hoặc không tiết ra insulin. Do đó, lượng insulin trong máu giảm đáng kể và không thể điều hòa lượng đường trong máu, gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân. 

Bệnh thường xảy ra ở trẻ em và người trẻ (thường dưới 20 tuổi) và chiếm khoảng 5-10% tổng số trường hợp tiểu đường. Dấu hiệu của tiểu đường tuýp 1 xảy ra đột ngột và tiến triển nhanh, dễ dàng phát hiện bệnh.

Tiểu đường tuýp 2 

Khác với tiểu đường tuýp 1, tiểu đường tuýp 2 trước đây được gọi là tiểu đường của người lớn tuổi hoặc tiểu đường không phụ thuộc vào insulin. Trong thể bệnh này, tuyến tụy vẫn tiết ra insulin nhưng số lượng insulin giảm hoặc insulin không còn đóng vai trò điều hòa đường trong máu. Vì giảm chức năng của tế bào beta trên nền đề kháng insulin.

Bệnh tiểu đường tuýp 2 ( tên tiếng anh type 2 diabetes ) là loại bệnh tiểu đường phổ biến nhất, chiếm 90-95% tổng số trường hợp mắc bệnh, thường gặp ở người trên 40 tuổi và có xu hướng trẻ hóa. Tuy nhiên, bệnh không có triệu chứng rõ ràng nên khó phát hiện.

Bên cạnh hai thể bệnh trên, còn một thể bệnh chỉ xảy ra ở phụ nữ mang thai được gọi là tiểu đường thai kỳ. Thể trạng này sẽ được bật mí ở phần bên dưới.

Bệnh tiểu đường thai kỳ

Khi mang thai, nồng độ các hormone nữ như estrogen, progesterone tăng cao, tác động đến các thụ thể insulin trên tế bào đích và làm tăng đề kháng insulin. Tuy nhiên, khi tuyến tụy không sản xuất đủ lượng insulin để vượt qua sức đề kháng này, đường sẽ tích tụ trong máu, gây ra tiểu đường trong suốt thai kỳ.

Mặc dù thể tiểu đường thai kỳ sẽ tự giải quyết sau khi sản phụ sinh con. Tuy nhiên sản phụ cần can thiệp điều trị hiệu quả trong suốt quãng thời gian mang thai để tránh các tác động xấu có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và bé.

Thể dạng đặc biệt khác của đái tháo đường – Tiền tiểu đường 

Còn một dạng đặc biệt khác đó là tiền tiểu đường. Giai đoạn này được xem là một dạng rối loạn chuyển hóa đường. Nghĩa là, khi đói hoặc rối loạn dung nạp đường, gây tăng chỉ số đường huyết nhưng chưa đạt mức để chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Đây là giai đoạn trung gian giữa người bình thường và tiểu đường tuýp 2. 

Khoảng 5-10% người mắc tiền tiểu đường sẽ trở thành tiểu đường hàng năm. Tổng 70% sẽ phát triển thành tiểu đường thực sự, gây nguy cơ nhiều biến chứng nguy hiểm. Nếu không được điều trị đúng cách và không điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Việc phát hiện sớm và can thiệp điều trị tích cực người mắc tiền tiểu đường có thể giúp giảm tỷ lệ mắc tiểu đường tuýp 2. Bên cạnh đó, dự phòng các biến chứng tim mạch và căn bệnh khác do tăng glucose máu, bao gồm cả tăng lúc trước và sau khi ăn. 

Dấu hiệu nhận biết căn bệnh tiểu đường

Mỗi dạng tiểu đường sẽ có một dấu hiệu nhận biết của bệnh tiểu đường khác nhau, kể cả các triệu chứng bệnh tiểu đường ở nữ. Tiếp theo, mình sẽ đề cập cụ thể hơn về dấu hiệu căn bệnh này. Nếu có những dáu hiệu bên dưới, bạn nên đến cơ sở y tế sớm nhất để khám nhé!

Triệu chứng của căn bệnh đái tháo đường tuýp 1 ( bệnh tiểu đường tuýp 1 )

Các triệu chứng của thể tiểu đường tuýp 1 thường diễn biến nhanh. Nó có thể xuất hiện tầm vài ngày hoặc vài tuần với các biểu hiện điển hình như: cảm thấy đói và mệt, thường xuyên khát nước, đi tiểu nhiều, khô miệng, ngứa da, và sụt cân. 

Vì sao cơ thể bạn lại xuất hiện các triệu chứng như vậy? Bởi vì, khi cơ thể không tạo ra đủ lượng insulin cần thiết hoặc các tế bào của cơ thể kháng lại insulin được tạo ra. Lúc này, glucose sẽ không thể hấp thu và lấy năng lượng, dẫn đến các triệu chứng này. 

Thêm vào đó, bệnh nhân tiểu đường tuýp 1 sẽ đi tiểu nhiều hơn do glucose bị thải qua đường tiểu kéo theo thải nước, khiến cơ thể tạo nhiều nước tiểu hơn. Dẫn đến tình trạng mất nước, khiến bệnh nhân cảm thấy rất khát và khô miệng. Từ đó, da có thể sẽ bị khô và gây ngứa ngáy. Một số trường hợp bệnh nhân ăn nhiều nhưng vẫn sụt cân trong vài tuần lễ do bị mất nước, ly giải mô mỡ và mô cơ.

Triệu chứng căn bệnh đái tháo đường tuýp 2 ( bệnh tiểu đường tuýp 2 )

Trong bệnh tiểu đường tuýp 2, triệu chứng tiến triển rất chậm và kéo dài trong nhiều năm. Vì vậy, phần lớn bệnh nhân không bị ảnh hưởng bởi các triệu chứng rõ ràng như tiểu đường tuýp 1. Do đó, rất khó phát hiện căn bệnh này. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể được phát hiện ngẫu nhiên qua các xét nghiệm glucose máu hoặc thông qua những biến chứng như vết thương nhiễm trùng lâu lành.

Một số dấu hiệu đáng ngờ gồm nhiễm trùng nấm men ở bất kỳ vùng nếp gấp ẩm nào của da, vùng giữa ngón tay, ngón chân, vùng dưới ngực hoặc khu vực sinh dục. Đặc biệt là, vết thương chậm lành ở chân kèm theo đau hoặc tê. Đây là biểu hiện do bị tổn thương thần kinh.

Triệu chứng tiểu đường trong thai kỳ

Phụ nữ mang thai mắc tiểu đường thai kỳ thường không có triệu chứng rõ ràng. Lúc này, sản phụ có thể sẽ cảm thấy khát nước hơn bình thường, thường xuyên đi tiểu hơn. Bệnh thường chẩn đoán ở 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ nhờ thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose 3 mẫu lúc thai 24 – 28 tuần tuổi.

Nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường ( đái tháo đường ) 

Cũng như triệu chứng, mỗi một thể chứng bệnh tiểu đường thì nguyên nhân gây ra cũng khác nhau. Hãy cùng chúng mình tìm hiểu xem nguyên nhân mắc bệnh của mỗi loại nhé! Điều này sẽ giúp bạn đánh giá và phòng ngừa ngay từ ban đầu.

Nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường type 1

Tiểu đường tuýp 1 là căn bệnh do tế bào beta của tuyến tụy bị phá hủy, dẫn đến thiếu hụt insulin hoặc không có insulin – 95% tuýp 1A, cơ chế tự miễn. Do hệ miễn dịch không phân biệt được địch ta nên tấn công nhầm và phá hủy đi các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Từ đó, bệnh nhân không có hoặc ít insulin. Do vậy, thay vì lượng đường chuyển đến các tế bào, nó lại tích lũy trong máu. Ngoài ra có 5% là không rõ nguyên nhân thuộc tuýp 1B. 

Mặc dù các yếu tố gây ra tiểu đường tuýp 1 vẫn đang được nghiên cứu. Tuy nhiên, báo cáo đã ghi nhận rằng, căn bệnh mang yếu tố di truyền. Nghĩa là, nếu thành viên trong gia đình mắc bệnh thì bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh nhẹ. Hoặc các yếu tố bên ngoài môi trường như phơi nhiễm với một số virus. 

Nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường type 2

Theo nghiên cứu hiện nay, căn bệnh tiểu đường type 2 vẫn chưa được làm rõ cụ thể. Trong đó, có một số ca ghi nhận bệnh có tính di truyền. Song song đó, tình trạng thừa cân cũng có tính liên hệ chặt chẽ với bệnh. Tuy nhiên, không phải cứ thừa cân là mắc bệnh đái tháo đường type 2. Bạn cần chú ý điều này để tránh nhầm lẫn hai khái niệm này.

Dưới đây là một số yếu tố có thể dẫn đến tiểu đường type 2:

• Bố mẹ, anh chị em ruốt hoặc con mắc bệnh đái tháo đường.
• Từng mắc tiểu đường thai kỳ.
• Từng mắc bệnh tim mạch xơ vữa động mạch.
• Bị tăng huyết áp.
• Ít tập thể dục.
• Béo phì
• Rối loạn đường huyết khi đói hoặc rối loạn dung nạp đường.
• Mắc bệnh buồng trứng đa nang. 

Nguyên nhân gây ra căn bệnh tiểu đường thai kỳ

Trong thai kỳ, nhau thai sẽ tạo ra các kích thích để duy trì sự phát triển của thai nhi, nhưng đồng thời cũng làm tăng khả năng kháng insulin của tế bào. Bình thường, tuyến tụy sẽ sản xuất đủ lượng insulin để vượt qua sức đề kháng. 

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, lượng insulin sản xuất không đủ để cung cấp cho sự tăng trưởng của thai nhi. Dẫn đến lượng đường vận chuyển vào tế bào giảm và lượng đường tích tụ lại trong máu tăng cao, gây ra tiểu đường thai kỳ.

Các yếu tố nguy cơ gây ra tiểu đường thai kỳ bao gồm: bị thừa cân, có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường hoặc đã chẩn đoán bị bệnh rối loạn dung nạp glucose.

Biến chứng của bệnh tiểu đường

Các biến chứng thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường có thể nhìn thấy ở nhiều bộ phận trên cơ thể như:

• Tổn thương mạch máu: Tăng glucose trong máu một khoảng thời gian dài có thể gây tổn tương đến mạch máu. Nếu xảy ra tổn thương trên các mạch máu lớn, các hậu quả có thể là tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, tổn thương thành mạch và hẹp động mạch tứ chi. Trong trường hợp nặng hơn, tắc mạch gây hoại tử chi. 
• Nếu tổn thương xảy ra trên các mạch máu nhỏ sẽ gây rối loạn hoạt động chức năng của các cơ quan. Chẳng hạn như thận, võng mạc mắt, thần kinh ngoại biên. 
• Nếu không được điều trị triệt để, các hậu quả có thể là suy thận mãn. Lúc này cần phải tiến hành chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận, giảm thị lực dẫn đến mù lòa, dị cảm ở hai chi dưới và các vấn đề khác.
• Bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ bị bội nhiễm vi khuẩn, gây ra viêm phổi và viêm phế quản. Họ cũng có thể bị viêm quanh nướu răng, rối loạn chức năng gan, viêm loét dạ dày và tiêu chảy trong hệ tiêu hóa. 
• Về da, bệnh nhân có thể bị ngứa, mụn nhọt, vàng ánh ở lòng bàn tay, bàn chân và mông, cũng như xuất hiện u màu vàng gây ngứa ở gan bàn chân, bàn tay và viêm mủ da. Ngoài ra, bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 cũng có nguy cơ cao mắc bệnh Alzheimer.

Một số biến chứng có thể gặp nếu sản phụ bị tiểu đường thai kỳ 

Các triệu chứng có thường gặp ở sản phụ là tiền sản giật, có biểu hiện tăng huyết áp, dư protein trong nước tiểu và sưng ở chân. Ngoài ra, sản phụ còn có nguy cơ bị tái phát bệnh khi mang thai lần sau và phát triển thành tiểu đường tuýp 2 khi lớn tuổi. 

Bên cạnh đó, thai nhi có nguy cơ phát triển nhanh hơn so với độ tuổi và có nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2. Do đó, nếu không được điều trị đúng cách và hiệu quả trong suốt thời gian mang thai, thai nhi có thể tử vong trước hoặc sau khi sinh.

Cách chẩn đoán bệnh tiểu đường

Theo như Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ (ADA), cách chẩn đoán được dựa trên 4 tiêu chí sau để xác định được chỉ số tiểu đường trong máu:

1. Để xác định mức độ đáng lo ngại về bệnh đái tháo đường, cần đo nồng độ glucose huyết tương lúc đói (FPG), và nếu kết quả đạt hoặc vượt qua ngưỡng 126 mg/dL hoặc 7 mmol/L, thì được xem là bệnh tiểu đường. Để đảm bảo tính chính xác của kết quả đo, bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 8 giờ và không được uống nước ngọt, tuy nhiên có thể uống nước lọc.
2. Nếu Glucose huyết tương ở thời điểm sau 2 giờ làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống 75g (oral glucose tolerance test – OGTT) ≥ 200 mg/dl hoặc 11.1 mmol/L, bệnh nhân cần chuẩn bị trước bằng cách nhịn đói từ nửa đêm trước đó, và sử dụng lượng glucose tương đương 75g glucose hòa tan, trong khoảng 250 – 300ml nước, uống trong vòng 5 phút. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần ăn đủ carbohydrate khoảng 150-200g/ngày trong 3 ngày trước đó để đảm bảo kết quả của nghiệm pháp dung nạp glucose chính xác.
3. Nếu HbA1c ≥ 6.5% hoặc 48 mmol/mol, cần phải thực hiện xét nghiệm này tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế. 
4. Ngoài ra, nếu bệnh nhân có triệu chứng kinh điển của tăng glucose huyết (như tiểu nhiều, ăn uống nhiều mà sụt cân không rõ nguyên nhân…) hoặc mức glucose huyết tương bất kỳ thời điểm nào ≥ 200 mg/dL, hoặc 11.1 mmol/L cũng cần thực hiện xét nghiệm này.

Trường hợp bệnh nhân không có các triệu chứng của tăng Glucose huyết đã kể trên, các xét nghiệm 1, 2 và 4 cần được thực hiện lặp lại ít nhất là hai lần, cách lần đầu từ 1 – 7 ngày để có kết quả chẩn đoán chính xác nhất. 

Để chẩn đoán tiền tiểu đường, cần phát hiện một trong các rối loạn sau:

• Rối loạn glucose huyết đói (impaired fasting glucose – IFG) trong khoảng từ 100 – 125 mg/dL hoặc 5.6 – 6.9 mmol/L.
• Rối loạn dung nạp glucose (impaired glucose tolerance – IGT) ở thời điểm 2 giờ sau khi sử dụng 75g đường uống trong khoảng 140 – 199 mg/dL hoặc 7.8 – 11 mmol/L. HbA1c trong khoảng 5.7 – 6.4% hoặc 39 – 47 mmol/mol.

Tuy nhiên, các tiêu chuẩn này chưa đủ để chẩn đoán bệnh tiểu đường. Tất cả chỉ cảnh báo nguy cơ xuất hiện các biến chứng ở mạch máu lớn của bệnh, được gọi là tiền tiểu đường.

Phương pháp điều trị bệnh tiểu đường

Hiện nay với khoa học y tế ngày càng phát triển, có rất nhiều phương pháp trị bệnh tiểu đường. Thế, cách chữa bệnh tiểu đường phổ biển là gì? Trong đó, điều chỉnh chế độ ăn hằng ngày và thiết lập lịch tập thể dục thường xuyên, cùng với đó là theo dõi tình trạng sức khỏe là điều quan trọng nhất cần phải làm dù mắc căn bệnh nào đó. 

Song song đó, chúng ta cần kết hợp thuốc để tăng cường hiệu quả, bổ trợ cơ thể, giảm đường huyết trong máu. Hiện nay, loại thuốc được nhiều y bác sĩ tin dùng là An Đường Khang. Với công thức Đông Y đột phá hỗ trợ hạ – ổn định đường huyết. Giảm nguy cơ biến chứng của bệnh tiểu đường. 

Thành phần 100% chiết xuất từ tự nhiên với 3 thành phần chính là đông trùng hạ thảo, khổ qua rừng, đậu bắp. Sản phẩm được sản xuất từ Việt Nam chất lượng cao. 

• Viên Uống An Đường Khang - Hỗ Trợ Điều Trị Đái Tháo Đường 198.000 VND – 375.000 VND Mua ngay

Phòng ngừa bệnh tiểu đường

Cách phòng bệnh tiểu đường tốt nhất cần chú ý đến chế độ ăn uống và vận động. Do đó, tốt nhất bạn nên lập một bảng thực đơn hằng ngày, phù hợp với cơ thể. Bên cạnh đó, một lịch trình tập thể dục và dưới sự theo dõi của bác sĩ sẽ giúp cơ thể bạn tốt hơn đấy!

1. Chế độ ăn uống hằng ngày

Để kiểm soát bệnh tiểu đường, chế độ ăn uống rất quan trọng. Nguyên tắc cơ bản bao gồm 

• Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng
• Hạn chế tăng đường huyết sau khi ăn
• Tránh giảm đường huyết xa bữa ăn và
• Duy trì cân nặng hợp lý. 

Bệnh tiểu đường nên ăn gì? Bạn nên thiết kế bữa ăn nên đơn giản, không quá tốn kém và phù hợp với phong cách ẩm thực địa phương. Cân bằng tỷ lệ các chất như carbohydrate, protein và chất béo. Thêm vào đó, bổ sung những loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, ít chất béo và calo như rau củ, trái cây, các loại ngũ cốc nguyên hạt. 

Bạn cần theo dõi đường huyết sau khi ăn và có thể tìm kiếm sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để chọn chế độ ăn uống phù hợp.

2. Tập thể dục thường xuyên

Vận động không chỉ giúp giảm đường huyết và duy trì cân nặng ở mức ổn định, nó còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường nên tập thể dục ít nhất 5 ngày mỗi tuần trong vòng 30 phút mỗi ngày. Để chọn bài tập phù hợp, bệnh nhân có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Lời kết

Cuối cùng, chúng mình đã cùng nhau tìm hiểu tất cả các thông tin cơ bản về bệnh tiểu đường. Hy vọng bài viết này giúp ích được cho bạn. Hãy nhận xét bên dưới để chúng mình ngày càng cải thiện nội dung tốt hơn nhé!